Wat is psychologie?
De psychologie word gedefinieerd als de wetenschap van het gedrag en de geest. Bij gedrag draait het om observeerbare acties van mensen en dieren, en bij de geest hebben we het over alle menselijke subjectieve ervaringen zoals het geheugen. de gevoelens en de dromen v.d. mens, maar ook alle onbewuste kennis en gewoontes die invloed hebben op het bewuste gedrag van mensen.
Hoe ziet de geschiedenis v.d. psychologie eruit?
Het jaar 1879 wordt vaak gezien als het jaar waarin de psychologie als wetenschap ontstond, oprichter Wilhem Wundt. De ideeën die ten grondslag liggen aan de psychologie stammen echter al voor Wundt. De drie ideeën die als fundering van de psychologie bekend staan zijn:
1. Gedrag en mentale processen hebben een fysieke oorzaak en zijn dus op die manier toegankelijk voor wetenschappelijke analyse.
2. De manier waarop een persoon zich gedraagt, wat hij voelt en hoe hij denkt wordt tijdens de levensloop beïnvloed door zijn omgeving.
3. Het menselijk lichaam dat gedrag en mentale processen produceert is het resultaat van evolutie door natuurlijke selectie.
Hoe kwamen ideeën over de fysieke basis van gedrag en mentale processen tot stand?
Dualisme is een filosofie die voortkomt uit het geloof en stelt dat het lichaam en de geest twee aparte maar nauw verbonden systemen zijn. Het lichaam wordt gezien als iets materieels dat kan worden bestudeerd en de geest als zijnde iets bovennatuurlijks dat niet kan worden bestudeerd.
Descartes dualisme
Descartes bestudeerde reflexen, de theorie die hij vervolgens formuleerde beschreef het mechanisme van het lichaam als een machine. Het traditionele beeld v.d. animale en vegetatieve ziel werd door hem vervangen door een nieuw beeld van een mechanisch werkend lichaam dat in principe los van de ziel kon functioneren.
Het probleem met Descartes dualisme is dat het niet verklaart hoe een niet-materieel systeem, zoals de geest, invloed kan uitoefenen op het materiële lichaam of hoe het lichaam zich aan natuurlijke wetten kan houden, maar bewogen kan worden door een ziel die dit niet doet. Een andere beperking is dat de theorie strikt afbakent wat we en wat niet kan worden bestudeerd door de wetenschap. De theorie van Descartes is nog altijd populair bij niet-wetenschappers omdat dingen verklaard kunnen worden zonder bijv. de religieuze of spirituele achtergrond teniet te doen.
Hobbes materialisme
De Engelsman Hobbes ontwikkelde ongeveerd tegelijkertijd met Descartes een visie die afweek van die van de kerk. Zijn filosofie stelt dat de geest of ziel niet bestaat en dat alles bestaat uit materie en energie. Deze verzie noemt men nu materialisme. Volgens Hobbes vindt al het menselijke gedrag zijn grondslag in fysieke processen in het het lichaam, de hersenen. Het denkproces komt volgens hem voort uit de mechanismen van de hersenen.
Wat is de invloed van omgeving op gedrag?
Empirisme (nurture)
Het materialisme leidde tot de stroming van het empirisme. Het empirisme stelt dat menselijke kennis en de gedachteproces voortkomt uit sensorische ervaringen. De input van de zintuigen is de basis van onze kennis van onze omgeving en dit stelt ons in staat om ons aan onze omgeving aan te passen. Bekende aanhangers van empirisme zijn John Locke (tabula rasa) en John Stuart Miller.
Wat is de wet van associatie van nabijheid?
Het belangrijkste principe van de empiristen is de law of association by contiguity (wat van associatie van nabijheid). De wet stelt dat als je kort na elkaar twee sensaties ervaart, deze in je hersenen met elkaar worden geassocieerd. Als je daarna aan de ene sensatie denkt, komt de ander ook automatische weer in je hoofd op.
Nativisme (nature)
Nativisme is het tegenovergestelde van het empirisme. Het nativisme stelt dat bepaalde kennis en vaardigheden aangeboren zijn en dat ervaring daar niets mee te maken heeft. Alleen met deze basis zou het mogelijk zijn om te leren. De basis van het nativisme ligt in Duitsland en Immanuel Kant is een bekende aanhanger. Kant maakte onderscheid tussen twee soorten kennis: a priori is aangeboren en a posteriori wordt verworven door ervaring.
Ideeën van Darwin en de invloed ervan
Kant stelde weliswaar dat bepaalde dingen zijn aangeboren, maar hij had geen idee hoe die zo gekomen is. Charles Darwin kwam met ideeën hierover in zijn boek The Origin of Species. Darwin presenteerde in dit boek zijn beroemde proces van natuurlijke selectie. Kort gezegd komt het erop neer dat individuen die eigenschappen hebben waardoor ze zich goed kunnen aanpassen aan hun omgeving, een grote kans hebben om te overleven en zich voort te planten.